Een turfsteker, een turfkruier, een plaggenhut en een ruiter te paard. Daarvan zijn de silhouetten sinds vorige week te zien in het oude Meerland, aan de rand van het Oldambtmeer. De beelden zijn gemaakt van cortenstaal en ontworpen door vormgever Frouke Roukema. Ze deed dat in opdracht van het projectbureau Blauwestad, maar het idee kwam van een van de bewoners aan de Groeveweg, Jan Christiaan Kraster.
Kraster wilde mensen graag informeren over de geschiedenis van Blauwestad. Samen met Bewonersbelangen Blauwestad legde hij zijn idee voor aan het projectbureau. Daar ontstond het plan om de geschiedenis met beelden tot leven te brengen. En die geschiedenis gaat veel verder terug dan het ontstaan van het Oldambtmeer. Bijna iedereen weet wel dat toenmalig koningin Beatrix de kraan in 2005 opendraaide om het meer vol te laten lopen. Maar wat veel minder bekend is, is dat er eeuwen geleden ook al een meer in het gebied lag: het Huningameer.
Van meer naar Meerlanden
Het Huningameer lag in een lage kom tussen het hoogveen, ontstaan na de laatste ijstijd. Het is vernoemd naar de familie Huninga uit Oostwold, die in de 17e eeuw als eerste pogingen deed om het meer droog te leggen. De drooglegging verliep moeizaam. Pas rond 1800 lukte het om het hele gebied droog te leggen. De meerbodem werd verkaveld en uitgegeven als landbouwgrond en hooilanden: de Meerlanden.
Lees verder onder de foto’s
turfkruier
turfsteker
Turfstekers en plaggenhutten
Aan de westkant van het huidige Oldambtmeer lag een dik veenpakket. Dat is afgegraven door turfstekers. De verveners hadden de Ennemaborg in hun bezit en de huidige Turflaan in Midwolda was de afvoerweg van de turf. Er werden wijken gegraven, waardoor het vervoer per schip kon plaatsvinden.
Vanaf 1820 werd de streek Niesoord beschikbaar gesteld als woonplaats voor turfgravers. De huisvesting van de turfgravers en -kruiers bestond in eerste instantie uit zelfgemaakte plaggenhutten. Midden 19e eeuw vestigden zich ook mensen aan de Groeveweg in Meerland. De arme gezinnen woonden er vaak onder erbarmelijke omstandigheden. De woningwet van 1901 maakte een einde aan de meest schrijnende woonomstandigheden. Toen werden ook de laatste hutten opgeruimd.
Lees verder onder de foto’s
Plaggenhut
Sebo Huninga
Geschiedenis in beelden
Deze oude geschiedenis is nu zichtbaar gemaakt in beeld en verhaal. Het eerste beeld staat aan het einde van de Groeveweg, op de kop van het oude Meerland. Deze ruiter te paard is jonker Sebo Huninga. Hij woonde op een borg in het Huningameer, waar hij nu weer op uitkijkt. De plaggenhut staat op de kruising van het fietspad met de Clingeweg en kijkt uit op Niesoord, aan de overkant van het Oldambtmeer. De beelden van een turfkruier en een turfsteker ten slotte staan achter het hoogholtje van de Kievit naar het oude Meerland.
Op de beelden zelf zijn informatiepanelen bevestigd, waarop de geschiedenis wordt verteld. De teksten maakte Kraster in samenwerking met historicus Jan Pieter Koers.
Lees verder onder de foto
Turfsteker
Ode aan de familie Huninga
Kraster is blij met het resultaat. “Ik heb zelf nog meegeholpen met de aanleg van het Oldambtmeer. Toen gingen er best wat stemmen op om het nieuwe meer het Huningameer te noemen. Dat meer lag echter in de oosthoek van wat nu het Oldambtmeer is. Tussen de Groenelaan en de Kromme Elleboog eigenlijk. Met de beelden die er nu staan, brengen we toch een beetje een ode aan de familie Huninga en de arbeiders in het veen. Dat vind ik mooi.”
